تحلیل گفتمان سازمانی؛ بررسی رهگفت های ارتباطی در محیط کار (مورد مطالعه: دانشگاه تهران)

تحلیل گفتمان سازمانی رویکردی کیفی و نوین در واکاوی طبیعت گفتمان در سازمان به شمار می­آید. این پژوهش از دیدگاه روش­شناختی، در بستری پساساختاری بر آن است تا به بررسی پدیده­ای برجسته در گفتمان سازمانی؛ «رهگفت­های ارتباطی» بپردازد. از این رو، به مدت هشت روز گفت­وگوی سه نفر در محیط کاری (دفتر آموزش دانشکده) ضبط، پیاده­سازی و به متن (پیکره) تبدیل گردید، تا بتوان در بررسی کاربرد رهگفت­های ارتباطی این محیط کاری از آن بهره جست. بر اساس تحلیل پیکره و یافته­های پژوهش رهگفت­های ارتباطی در پنج دسته از یکدیگر باز شناخته شدند؛ روایات عمومی، روایات سازمانی، تعارفات، گفتارهای میانه و گفتارهای ارتباطی- اجرایی. همچنین، برآیند به عمل آمده نشان می­دهد که برآورد و ارزیابی فعالیت سازمانی، ایراد رفع مسئولیت، انتقاد از روند انجام فعالیت، اظهار ناخشنودی از شرایط کاری و ابراز هویت سازمانی، در کنار رهگفت­های اجرایی از جمله کارکردهای رهگفت­های ارتباطی است. بر اساس برآیندهای پیش­گفته، پیشنهاد می­شود که به نقش روش­شناختی و معرفت­شناختی «تحلیل­گفتمان سازمانی» در بررسی طبیعت گفتمان سازمان توجه بیشتری شود؛ زیرا بکارگیری این روش کیفی، موضوعی محوری در درک و برداشت درست از پدیده­­های پیچیده سازمانی و امری مهم در واکاوی فرهنگ سازمانی به شمار می­رود. افزون بر این، از این روش نوین می­توان برای افزایش آشنایی پژوهش­گران با گفتمان سازمانی و همچنین در امر آموزش منابع انسانی و گسترش سرمایه اجتماعی نیز بهره جست.